تحلیل کیفیت زندگی سالمندان بازنشسته شهر تهران (با تاکید بر حمایت‌های اجتماعی رسمی و غیررسمی)، دکتر مرضیه موسوی، اقدس مصطفائی

یکی از دوره­های حساس و مهم در زندگی انسان­ها دوره­ سالمندی است. توجه به مسائل این دوره از جمله موضوع کیفیت زندگی سالمندان و عوامل موثر بر آن نظیر حمایت­های اجتماعی از اهمیت به سزایی برخوردار است چرا که این گروه جزء گروه­های آسیب­پذیر جامعه می­باشند و به جهت ارتقا کیفیت زندگی‌شان می­باید زیر پوشش انواع گوناگون حمایت­های غیررسمی ‌از سوی اعضای شبکه خود یا حمایت­های رسمی‌ از سوی نظام­های تامین اجتماعی قرار داشته باشند. بر این اساس در این مطالعه با تعیین وضعیت موجود کیفیت زندگی در میان سالمندان بازنشسته شهر تهران درصدد هستیم تا نقش حمایت­های رسمی و غیررسمی را در این زمینه بررسی نمائیم. حمایت اجتماعی غیررسمی ‌در این بررسی در دو بُعد کارکردی و ساختاری و با استفاده از نظریات شبکه اجتماعی همچون نظریه لین، ولمن و گرانوتر و حمایت اجتماعی رسمی‌ نیز با استفاده از نظریات رفاه و تامین اجتماعی بررسی شده است و کیفیت زندگی نیز در دو بُعد عینی و ذهنی و با استفاده از نظریات فرانس و زان، مورد بررسی قرار گرفته­اند.  جمعیت آماری این پژوهش سالمندان 60 سال و بالاترِ مستمری‌بگیر صندوق بازنشستگی کشوری و سازمان تأمین اجتماعی ساکن شهر تهران می­باشد. نتایج مطالعه نشان می­دهد که بین انواع حمایت اجتماعی رسمی‌ و غیررسمی و کیفیت زندگی رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد و بررسی ضرایب همبستگی حاکی از همبستگی بالای حمایت­های اجتماعی اعم از رسمی و غیررسمی با بُعد ذهنی کیفیت زندگی است، روابط همبستگی میان ابعاد کارکردی حمایت­های غیررسمی و بُعد ذهنی کیفیت زندگی در سالمندان مورد مطالعه قوی­تر از سایر روابط می­باشد. در تحلیل­های چند متغیره رگرسیونی مُکفی بودن حمایت­های رسمی از ضریب بالاتری برخوردار بوده و حمایت­های غیررسمی در بُعد کارکردی (ابزاری) و بُعد ساختاری (پیوندهای فردی و گروهی) در مراتب بعدی قرار داشته­اند.